ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ - GR

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Σάμος 07/04/2010

ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΑΜΟΥ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΝΟΜΑΡΧΗ ΠΡΟΣ : Κον Ν. ΣΠΥΡΟΥ

ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ

Ταχ. Δ/νση : ΔΙΟΙΚΗΤΗΡΙΟ, ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ

& ΑΛΕΞΗ ΑΛΕΞΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Ταχ. Κώδικας: 83 100 ΕΘΝΙΚΟ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ ESA/PB-HME

Πληροφορίες:

Τηλέφωνο : 22733 – 50403

FAX : 22730 – 25444

E-mail : nomarxia@samos.com.gr

ΘΕΜΑ : ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ AVT – 4 ΩΣ «ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ Ο ΣΑΜΙΟΣ».

Αγαπητέ κ. Σπύρου,

Σας ευχαριστώ πολύ για την επιστολή σας της 26 Μαρτίου, 2010 σχετικά με την ονοματοδοσία του Αυτοματοποιημένου Οχήματος Μεταφοράς (ATV), 4 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος ως "Αρίσταρχος της Σάμου».

Ως Νομάρχης Σάμου, τη γενέτειρα του Αρίσταρχου, Ικαρίας και Φούρνων, βρίσκω την πρότασή σας πολύ ενδιαφέρουσα και την υποστηρίζω πλήρως, όπως φαίνεται από τα ακόλουθα επιχειρήματα.

Είναι γνωστό ότι η περιοχή του Αιγαίου και η παρακείμενη σε αυτό Γη της Ιωνίας, ήταν το λίκνο ενός μεγάλου πολιτισμού, του Ιωνίου Πολιτισμού, σε μεγάλο βαθμό, έθεσε τα θεμέλια της σημερινής Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας Πολιτισμού, καθώς και η τη βάση της ηθικής και της γνώσης στις σύγχρονες κοινωνίες.

Όπως είναι γνωστό, το νησί της Σάμου είναι η γενέτειρα του φιλόσοφου Πυθαγόρα, του πατέρα της μουσικής, των αριθμών και της ερμηνείας της αρμονίας του σύμπαντος. Η Σάμος είναι επίσης η γενέτειρα του φιλόσοφου-αστρονόμου-γεωμέτρη και μαθηματικού Αρίσταρχου, ο οποίος, σύμφωνα με τα αρχαία ιστορικά κείμενα, υποστήριξε ότι η Γη και οι άλλοι πλανήτες βρίσκονται σε κυκλικές τροχιές γύρω από τον σταθερό Ήλιο. Τους θησαυρούς αυτών των αρχαίων κειμένων, με τις θεωρίες του Αρίσταρχου της Σάμου, ιδιοποιήθηκε και υιοθέτησε ο μοναχός Κοπέρνικος ο οποίος παρουσίασε τη θεωρία του για το ηλιοκεντρικό σύστημα, χωρίς να κάνει καμία αναφορά στην πρωτοποριακή εργασία του Αρίσταρχου.

Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος υπήρξε ένας μεγάλος φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης και αστρονόμος του αρχαίου κόσμου. Το έτος γέννησης του υπολογίζεται, από μεταγενέστερους συγγραφείς, περίπου στο 310 π.Χ. και το έτος θανάτου του, περίπου στο 230 π.Χ. Φοίτησε στο Λύκειο της Αθήνας και είναι πιθανό ότι ήταν μαθητής του Ευκλείδη. Ήταν επίσης μαθητής του Περιπατητικού Στράτωνα, από την Λαμψάκο. Από το 288 π.Χ. έως το 277 π.Χ. έζησε και δίδαξε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Ο Κλαύδιος ο Πτολεμαίος, στη Μεγάλη Μαθηματικός του Σύνταξη, αναφέρει ότι ο Αρίσταρχος πίστευε στο ηλιοκεντρικό σύστημα, το οποίο διακήρυξαν οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι Ικέτας και Έκφαντος, και ότι ο ίδιος απέρριψε τη θεωρία του γεωκεντρικού Ηλιακού Συστήματος. Ο Πλούταρχος, στο έργο του «Περί των αρεσκόντων τοις φιλοσόφοις», γράφει ότι ο Αρίσταρχος ο Σάμιος «... τον Ήλιον ίστησι μετά των απλανών, την δε Γην κινεί περί τον ηλιακόν κύκλον ......».

Ο Αρχιμήδης, στο έργο του «Ψαμμίτης», γράφει: «... Αρίσταρχος ο Σάμιος ... «... υποτίθεται γαρ, τα μεν απλανέα των άστρων και τον Άλιον μένειν ακίνητον, ταν δε Γαν περιφέρεσθαι περί τον Άλιον, κατά κύκλου περιφέρειαν, ος έστιν εν μέσω τω δρόμω κείμενος ......» Δεν είναι γνωστό ποια ήταν η αντίδραση προκάλεσαν αυτές οι διδασκαλίες του Αρίσταρχου στους Αθηναίους, οι οποίοι θεωρούσαν κάθε τέτοια διδασκαλία ως βλασφημία, που τιμωρούταν με θάνατο. Ο Πλούταρχος, ωστόσο, αναφέρει ότι κατατέθηκε μήνυση εναντίον του Αρίσταρχου για «αθεϊα».

Ενώ ο Αρίσταρχος πίστευε ότι οι κινήσεις της Γης και των πλανητών θα μπορούσαν να εξηγηθούν καλύτερα αν θεωρείτο ο Ήλιος ως κόμβος, και όχι η Γη, δεν επεξεργάστηκε τις λεπτομέρειες αυτής της θεωρίας, όπως ο Κοπέρνικος έκανε 1800 χρόνια αργότερα, και ο ίδιος δεν συνέθεσε πίνακες των πλανητικών τροχιών για το γεωκεντρικό σύστημά του, όπως έκαναν άλλοι αρχαίοι Έλληνες. Ο Κοπέρνικος, ωστόσο, ο ίδιος παραδέχεται, όπως αποδεικνύεται από τα σχετικά κείμενα, ότι είναι γνωστό ότι το ηλιοκεντρικό σύστημα αρχικά είχε προταθεί από τους αρχαίους Έλληνες και ιδιαίτερα από τον Αρίσταρχο τον Σάμιο.

Ο Αρίσταρχος, συνδύασε την ηλιοκεντρική άποψη με την περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της. Από τα έργα του, μόνο μια σύντομη πραγματεία διασώζεται, με τίτλο «Περί των μεγεθών και των αποστημάτων ηλίου και σελήνης " (δημοσιεύτηκε στο Παρίσι, 1810). Επίσης, σύμφωνα με τις πληροφορίες που δόθηκαν από τον βυζαντινό συγγραφέα Αέτιο, ο Αρίσταρχος είχε γράψει και άλλες πραγματείες, με τίτλο "Περί Οράσεως, Περί Εκλείψεων και Περί Χρωμάτων".

Επίσης, ο Λατίνος συγγραφέας Βιτρούβιος αναφέρει ότι ο Αρίσταρχος είχε εφεύρει μια συσκευή μέτρησης του ύψους του ήλιου πάνω από τον ορίζοντα σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας (ίσως ένα κοίλο ημισφαιρικό χάρακα). Αυτή η συσκευή, που άλλοι θεωρούν ως ένα ηλιακό ρολόι, ονομαζόταν «σκάφιον» (σκάφη). Λέγεται επίσης, ότι ο Αρίσταρχος προσέθεσε το 1 / 1623 της ημέρας στον υπολογισμό του Καλλίπου για το 365 ημερών έτος και ότι παρατήρησε το ηλιοστάσιο του 280 π.Χ..

Ως εκ τούτου, η συνεισφορά του Αρίσταρχου με την πρόταση του ηλιοκεντρικού συστήματος, ως συστήματος του Κόσμου, είναι ουσιαστική και καινοτόμα, και φτάνει κανείς, εύκολα στο συμπέρασμα ότι η πατρότητα της ηλιοκεντρικής θεωρίας, αρχικά και δικαίως, ανήκει στον Αρίσταρχο. Αυτό, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να υποτιμηθεί το έργο του Κοπέρνικου, ενός πραγματικά μεγάλου Πολωνού αστρονόμου. Θα πρέπει σαφώς και εμφατικά να επισημανθεί, ότι η πραγματική προσωπική συμβολή του Κοπέρνικου για το θέμα αυτό έγκειται, κατ 'ουσίαν, στο γεγονός ότι εισήγαγε το γεωμετρικό μηχανισμό του γεωκεντρικός του συστήματος του Πτολεμαίου στο ηλιοκεντρικό το σύστημα του Αρίσταρχου. Αλλά είναι προφανές ότι η όλη προσπάθεια (του Αρίσταρχου) κινούνταν στη λάθος κατεύθυνση, γιατί η πραγματική δυσκολία, δηλαδή, η πίστη ότι οι πλανήτες κινούνται ομοιόμορφα σε κυκλικές τροχιές, δεν θα μπορούσαν να ξεπεραστούν.

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι ο Αρίσταρχος ήταν ο πρώτος που εισήγαγε την σωστή και αποδεκτή σήμερα ηλιοκεντρική θεωρία, και ότι αποτελεί τον ιδρυτή της Αστρονομίας επί τη βάσει του λογικού συλλογισμού. Κατά συνέπεια, ο Κοπέρνικος δεν είναι ο πατέρας, αλλά απλώς ο ανακαινιστής της ηλιοκεντρικής θεωρίας του Αρίσταρχου. Αλλά αυτό δεν αρκεί για να απονεμηθεί στον Κοπέρνικο η αναγνώριση και η πατρότητα της Ηλιοκεντρικής θεωρίας, ακόμη και αν λάβουμε υπόψη όλες τις αντικειμενικές δυσκολίες της εποχής για την ηλιοκεντρική κοσμοθεωρία.

Ως εκ τούτου, αποτελεί πεποίθησή μας ότι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι της Ιωνίας πρέπει να πιστωθούν, και ότι θα πρέπει να αποδοθεί δικαιοσύνη στον μεγάλο αστρονόμο Αρίσταρχος ο Σάμιος, ο οποίος πρώτος πρότεινε το ηλιοκεντρικό σύστημα. Με τον τρόπο αυτό η ιστορική αλήθεια θα αποκατασταθεί, και, ταυτόχρονα θα αναγνωριστεί και θα εκτιμηθεί ευρέως, η πραγματική συμβολή της Ελλάδας.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, ως εκπρόσωπος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σάμου, με σθένος και ενθουσιωδώς υποστηρίζω την πρότασή σας, ότι το ATV -4 θα πρέπει να ονομαστεί «Αρίσταρχος ο Σάμιος».

Την πρόταση αυτή δε είμαστε έτοιμοι να την προωθήσουμε με κάθε θεμιτό και κατάλληλο τρόπο.

Με Εκτίμηση

Ο

ΝΟΜΑΡΧΗΣ ΣΑΜΟΥ, ΙΚΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΦΟΥΡΝΩΝ ΚΟΡΣΕΩΝ

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΡΛΑΣ